“เมนส์เนี่ยถ้าเปรียบเป็นคน ก็เหมือนคนที่เข้ามาทำให้เราหงุดหงิดได้ตลอดเวลา ซึ่งเราเริ่มเป็นตั้งแต่ประถมหก ตอนเด็กๆ อยู่กับยาย เวลาเป็นเมนส์ก็ไม่กล้าบอกยาย อายด้วยแหละ พอบอก ยายก็ไม่รู้เรื่อง เลยไม่ใส่ผ้าอนามัย ใส่ผ้าขนหนูผืนเล็กๆ แทน พอเริ่มเข้าใจก็เปลี่ยนเป็นผ้าอนามัย แรกๆ ก็ไม่รู้ว่าการเป็นเมนส์อาการมันเป็นยังไงบ้าง แต่ก็มีอาการปวดท้องทุกเดือนที่เป็น จนได้คุยกับแม่ ก็เลยรู้ว่าอาการปวดท้องทุกเดือนที่เป็นมาประจำเดือน
พอขึ้นมัธยมปลายก็เริ่มรู้สึกปวดหนักมากกว่าเดิม ปวดจนเป็นลม เหงื่อแตกหน้ามืด หมดเรี่ยวแรง บ้างครั้งถึงกับต้องหามไปโรงพยาบาล ต้องขาดเรียนทุกครั้ง พอไปหาหมอ หมอก็อัลตราซาวน์ แต่ไม่พบปัญหาอะไร บางครั้งก็ถูกถามว่ามีแฟนไหม เคยมีเซ็กซ์ไหม เราก็งง เพราะว่าไม่เคยมี สุดท้ายก็บอกว่าเป็นกระเพาะอักแสบ ได้ยาโรคกระเพาะมากินทุกเดือน เราเลยบ่นกับแม่บ่อยๆ ว่า ขอตัดมดลูกออกได้ไหม มันเจ็บมากทุกครั้งเลยเวลาเป็น
ข้อดีคือคนที่บ้านส่วนมากเข้าใจ เวลาที่มีประจำเดือน เขาก็ปล่อยให้เราได้พัก ไม่ค่อยมายุ่ง แล้วผู้หญิงในบ้านทุกคนมีอาการปวดประจำเดือนคล้ายกัน เพียงแค่เจ็บมากเจ็บน้อย เวลาเป็นเลยไม่ค่อยออกจากบ้านไปไหน นอนได้ทั้งวัน เพราะเคยเป็นลมตอนออกไปข้างนอก ช่วงที่ปวดก็จะลาหรือหยุดเรียนไปเลย โรงเรียนก็ไม่ถาม ไม่ว่าอะไรหรอก เพราะเขาไม่ค่อยสนใจอยู่แล้ว เราเป็นเด็กหลังห้อง ไม่ใช่เด็กเรียน พอทำงาน คนที่ออฟฟิศเข้าใจไม่ว่าอะไร ให้ลาหรือหยุดพักได้เลย
พอโตขึ้นเริ่มมีอายุหน่อย ก็เริ่มดูแลตัวเองมากขึ้น ลดน้ำแข็ง ลดของเผ็ดจัด ลดน้ำอัดลม มันก็ช่วยได้นะ เพราะเมื่อก่อนเคยปวดจนเป็นลม เดี๋ยวนี้พอกินยาแก้ปวดก็พอทนได้ ซึ่งเราเข้าใจเรื่องเมนส์ตัวเองมากขึ้นหลังจากไปอบรมเรื่องจิ๋ม เรื่องสุขภาพทางเพศ ทำให้เราเข้าใจและหยุดคิดอยากเอามดลูกออก เราเข้าใจว่าประจำเดือนที่เป็นทุกเดือน เขามาเพื่อบอกอะไรบางอย่างกับเรา เตือนให้เราหยุดพักได้แล้ว เดือนนี้ทำงานหนักไปแล้วนะ คิดไปคิดมา เขาก็เป็นเพื่อนที่ดีคนหนึ่งนะ ทุกวันนี้เลยไม่มีความคิดที่จะเอามดลูกออกอีกเลย ไม่ฝืนทำงานบ้าน ถึงแม้จะชอบทำ เพราะเข้าใจเรื่องนี้มากขึ้น”

“เราเป็นเมนส์ตั้งแต่อายุ 11 ปี ตอนนั้นอายที่เราเป็นเมนส์ไวกว่าเพื่อน แต่ยังไม่ปวดนะ แค่มาไม่สม่ำเสมอ พอเข้า 20 ก็เริ่มปวดหน่วงๆ ตรงช่องคลอดในวันแรกๆ แต่มาอายุ 30 เราปวดจริงจังมาก ก่อนเป็นเมนส์อาทิตย์หนึ่ง เราจะหงุดหงิดมากจนผิดปกติ ก่อนมาสองวันก็จะปวดหัวมากๆ เหมือนหัวจะระเบิด พอเมนส์มาเราจะปวดท้องหนักมากจนลุกเดินไม่ได้ เพลีย อ่อนล้า อารมณ์ก็แปรปรวน ต้องขอลางาน เพราะมันดีกับทั้งตัวเราและเพื่อนร่วมงาน
ก่อนเมนส์มาเราจะมีความดาวน์ ห่อเหี่ยว ร้องไห้ ขี้น้อยใจกว่าปกติ เศร้าในบางเรื่อง ที่ปกติไม่เป็น แต่ไม่เป็นปัญหากับการจัดการตัวเอง เพราะเราบอกเพื่อนร่วมงานก่อน และขอเลี่ยงออกไปทำงานที่อื่น เพื่อนก็เข้าใจ เราก็จัดการตัวเองได้ ไม่ได้เหวี่ยงไปโดนคนอื่น
พอเรามีโอกาสเรียนรู้เรื่องสุขภาวะทางเพศ เราก็เข้าใจเรื่องฮอร์โมน และสภาวะอารมณ์ของผู้หญิงที่จะไม่เหมือนผู้ชาย เรามีฮอร์โมนที่ไม่ได้เป็นเส้นตรง มีขึ้นมีลงเป็นวงจรของมัน แต่เราอยู่ในสังคมที่กำหนดโดยเพศชายจึงถูกคาดหวังความสม่ำเสมอ เป็นเส้นตรงตลอดเวลา ซึ่งมันเป็นไปไม่ได้สำหรับผู้หญิง
พอเราเข้าใจก็เข้าใจมากขึ้นเกี่ยวกับความคาดหวังของคนอื่น ความคาดหวังต่อตัวเองที่เคยคิดว่าเราควรนิ่ง มั่นคง เป๊ะเว่อร์ ... มันยากนะ ในทางกลับกันมันปกติที่เรามีช่วงที่หมดไฟ ท้อ หรือขี้เกียจ ผู้หญิงบางคนไม่กล้าลาป่วยหรือบอกว่าไม่ไหวในวันที่เมนส์มา ฝืนทำงานต่อ ซึ่งไม่ใช่เรื่องที่ดีกับตัวเองเลย เราควรยืนยันว่าจะลาป่วยเหมือนที่เราลาป่วยเพราะโรคอื่นๆ”
เธออายุ 36 เจ้าหน้าที่ในโปรเจค X องค์กรที่สนับสนุนและดูแลนักโทษการเมืองที่ออกมาจากเรือนจำแล้ว


พรรัตน์ วชิราชัย
นักเขียนที่ถนัดงานสัมภาษณ์ สนใจประเด็น feminist ความเป็นธรรมทางเพศ ประเด็นสุขภาพจิต ฯลฯ ชอบดูซีรีย์และเดินทางเวลาเหนื่อย