เส้นทางของนักกิจกรรมด้านสวนผักในเมือง (Urban Farm)

“ตอนเด็กๆ เวลาที่เราบอกเพื่อนว่าช่วยพ่อทำงานมูลนิธิฯ เขาก็จะถามว่าทำเหมือนปอเต็กตึ้งเหรอ เราก็บอกไม่ถูกว่าไม่ใช่นะ พอโตขึ้นมาหน่อย เราอธิบายว่าเราทำอะไร เพื่อนก็บอกว่า ดีนะ ทำแล้วได้บุญ เราก็ อืมม ไม่ได้ทำเพื่อได้บุญนะ เพราะเราไม่ได้หวังอะไร เราทำมันเป็นชีวิตประจำวันของเรา ช่วงเรียนมหา’ลัย เราก็สนใจเรื่องสิ่งแวดล้อมและสอบติดวิศวกรรมศาสตร์สิ่งแวดล้อม ได้เรียนด้านวิศวะซึ่งสร้างอะไรใหญ่ๆ อย่างโรงงาน ตอนเรียนก็สนุกนะ แต่ตอนฝึกงานได้ลองไปฝึกงานที่โรงงาน เราก็รู้สึกว่าไม่อิน อาจจะไม่ใช่แนวทางของเรา พอเรียนจบมาก็เลยไม่ได้ไปสายตรงวิศวะ แต่มาทำงานมูลนิธิกับพ่อต่อ ดูแลโครงการกระดาษเพื่อต้นไม้ ซึ่งเป็นงานเชิงรณรงค์ด้านการรีไซเคิลกระดาษ

พอมาทำงานมูลนิธิฯก็พบว่างานมันหนักมาก คนทำงานน้อย เราก็ทุ่มสุดๆ ด้านเพื่อนที่เป็นวิศวกรได้เงินเดือนหลายหมื่น ในขณะที่เราเงินเดือนไม่ได้สูงมาก ทำงานออกไปเก็บกระดาษทั่วกรุงเทพ-ปริมณฑล แยกขยะส่งโรงงานรีไซเคิล แล้วนำเงินที่ได้จากการขายกระดาษไประดมทุนปลูกป่าชุมชนบ้าง ปลูกป่าให้ช้าง ซึ่งก็ได้ผลตอบรับดีมากๆ แต่เหนื่อยสุดๆ มีความท้อระหว่างทาง มีความสับสน ทั้งเรื่องเงิน ทั้งเวลาที่ว่างไม่ตรงกับเพื่อน แต่พอหายเหนื่อยก็เลิกคิดเรื่องนี้ อยากทำต่อเพราะเป็นเรื่องที่เราได้ทำประโยชน์ให้สังคมและสิ่งแวดล้อม

หลังๆ มา เราเน้นอบรมคนเมืองเรื่องการปลูกผักด้วยตัวเอง การบริโภคผักไร้สารเคมี การพึ่งพาตนเอง ซึ่งเราเป็นที่แรกๆ ที่หยิบประเด็นนี้ขึ้นมาทำและอบรม ส่วนงานสำนักพิมพ์และวารสารซึ่งเป็นเนื้อหาด้านเกษตร พลังงาน และการพึ่งพาตนเอง กองบรรณาธิการจะต้องลงมือทำให้เข้าใจเสีย หรือเก็บข้อมูลจากปราชญ์ชาวบ้านจนทะลุแล้วถึงจะตีพิมพ์ได้ เพื่อให้ได้ข้อมูลเชิงลึกที่เข้าใจง่ายและทำได้จริง ซึ่งตอนเด็กๆ ตัวเราก็ไม่รู้หรอกว่ากำลังทำหนังสือด้านเกษตรอินทรีย์หัวแรกในประเทศไทย รู้แต่ว่าช่วยพ่อทำงาน ช่วยพ่อขายหนังสือ

จากการคลุกคลีกับวงการเกษตรอินทรีย์มานาน เราเลยอยากทำพื้นที่ตัวอย่างด้านการพึ่งพาตนเอง จึงก่อตั้ง "สวนผักบ้านคุณตา" สวนแห่งนี้เป็นบ้านเก่าของคุณตาเราเอง และมีพื้นที่ประมาณ 100 ตรว. เราอยากเอาสิ่งที่เป็นตัวหนังสือมาสร้างเป็นรูปธรรมเพื่อทำให้คนเห็นว่าเกษตรในเมืองมันทำได้จริงๆ คุณพึ่งพาตัวเองได้ ปลูกผักกระถาง ปลูกข้าว ปลูกเห็ดได้ ถ้าคุณมีบ้านอยู่ในเมือง ใช้พื้นที่เล็กๆ ตรงระเบียงทำอะไรได้หลายอย่างเลย แรกๆ ก็เป็นที่สนใจของผู้สูงอายุวัยเกษียร แต่หลังน้ำท่วมใหญ่คนหนุ่มคนสาวในก็เมืองสนใจมากขึ้น

หลังจากนั้นเราก็ไปเรียนต่อปริญญาโทเรื่องการจัดการสิ่งแวดล้อมเมืองที่เนเธอแลนด์ เพราะเราสนใจเรื่องเกษตรอินทรีย์ เรื่องสิ่งแวดล้อมในเมือง แต่เราไม่ใช่เกษตรกร ซึ่งเมืองเขาล้ำหน้าเราไปเยอะ ตอนอยู่ไทย เวลาเราจะอธิบายกับเพื่อนใหม่ว่าเราทำงานอะไรอยู่ เพื่อนก็จะงงๆ ต้องอธิบายเยอะ แต่คนที่นู้น เราแค่บอกว่าเราทำ Urban farm (สวนในเมือง) ในกรุงเทพ เขาก็ตื่นเต้นมากว่าที่ไทยมีคนทำด้วยเหรอ ได้แลกเปลี่ยนกันเยอะเลย มันทำให้เราต่อยอดว่าจะทำยังไงต่อไปดี บางเรื่องที่เราทำมานานก็เพิ่งมานิยมเอาตอนนี้ สิ่งที่เราเรียนมันมาเสริมความมั่นใจว่าเรามาถูกทางละ เทรนด์โลกมันมาทางนี้แน่นอน

พอกลับมาจากเรียนต่อ เราได้มีโอกาสทำงานให้กับบริษัท Plan Motif ซึ่งทำงานด้านการออกแบบมิวเซียมและศูนย์เรียนรู้ เขาอยากได้คนมาทำศูนย์การเรียนรู้ด้านนวัตกรรมสิ่งแวดล้อม วันธรรมดาจึงทำงานตรงนี้ ส่วนเสาร์อาทิตย์ก็มาช่วยงานมูลนิธิ เรียกได้ว่าเป็นช่วงสองปีที่แน่นมากๆ แต่ก็ทำให้เราได้มุมมองใหม่ ได้ทำงานกับนักออกแบบ หน่วยงานเอกชน สถาปนิก ได้ทำเนื้อหาที่เราสนใจ ได้เจอคนหลากหลาย ได้เครือข่ายที่ดี มีมุมมองด้านสื่อมากขึ้น”